چه کارهایی در بارداری علت پارگی کیسه آب جنین هستند؟! یکی از مسائلی که ذهن اکثر خانم‌های باردار را به خصوص در ماه‌های آخر بارداری درگیر می‌کند، پارگی کیسه آب جنین و زایمان زودرس است. این پارگی اتفاقی نیست که فقط در ماه آخر بارداری بیفتد بلکه این اتفاق امکان دارد در هر ماه از دوران حاملگی رخ بدهد. خانم‌های باردار باید به این نکته توجه داشته باشند که پاره شدن کیسه آب نباید با ترشحات معمول دوران حاملگی اشتباه گرفته شود. برای آشنایی بیشتر با علت پارگی کیسه آب جنین در این مقاله از وب‌سایت دکتر اشرف دهقانی متخصص زنان در گلشهر کرج با ما همراه باشید…
کیسه‌ی آب جنین چیست؟
در اولین هفته بارداری هنگامی که جنین داخل رحم تشکیل میشود، کیسه‌ای دور جنین شکل می‌گیرد. کیسه آب درواقع از دولایه پرده آمنیون و کوریون تشکیل شده که در داخل آن مایعی شفاف و بی‌رنگ وجود دارد. این مایع برای ادامه حیات جنین به‌خصوص تکامل ریه جنین لازم و ضروری است. همچنین باید به یاد داشته باشید که وجود مایع آمنیوتیک در کیسه آب جنین و اطرافش می‌تواند جلوی آسیب‌ها و اتفاقات ناگوار را بگیرد. به همین دلیل با کاهش این مایع خطرات زیادی برای مادر و جنین ایجاد میشود. وظیفه که کیسه آب انجام می‌شوند عبارتند از:
– نگه‌داشتن جنین در دمای ثابت
– آزادی حرکت جنین در داخل رحم
– مانع چسبیدن پرده‌ها بر روی جنین
– محافظت از جنین در برابر صدمات بیرونی و عفونت‌ها
در ضمن کیسه آب نقش ایربگ (air bag) را برای جنین در برابر ضربه‌ها اعمال می‌کند. در دوران بارداری مایع آمنیوتیک مرتباً توسط جنین بلعیده میشود و از طریق ادرار به داخل کیسه آب برگردانده میشود. پس مقدار این مایع برای رشد ریوی و دستگاهی ادراری جنین بسیار حائز اهمیت است. مواقعی که کیسه آب زودتر از موعد خودش پاره میشود، جنین در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد و این اتفاق باعث میشود علاوه بر آن ریه جنین به مقدار کافی رشد نداشته باشد؛ بنابراین پارگی کیسه آب اهمیت ویژه‌ای دارد و هر فرد باردار باید علت پارگی کیسه آب جنین را بداند تا در صورت بروز هرگونه مشکلی سریعا به پزشک مراجعه کند.
نشانه‌های پارگی کیسه آب جنین در بارداری
پارگی کیسه آب، یکی از نشانه‌های زایمان است؛ بنابراین یک مرحله‌ی مهم در سه ماهه سوم بارداری محسوب میشود. درون رحم، کیسه غشایی آمنیوتیکی که جنین را احاطه کرده است از او محافظت می‌کند. هنگامی‌که این کیسه دچار پارگی شود، مایعی از طریقه دهانه رحم و واژن به بیرون انتشار می‌یابد. پاره شدن این کیسه همراه با ترشح هورمون‌ها و مواد شیمیایی خاصی است که باعث منقبض شدن رحم می‌شوند. این انقباض چند ساعت بعد از پاره شدن کیسه آب احساس میشود. هفته سی و چهارم بارداری، مقدارمایع آمنیوتیک جنین ۸۰۰ میلی‌متر تا یک لیتر میشود و به‌طور مداوم توسط جنین بلع و دفع میشود. هنگامی‌که به زمان تولد جنین نزدیک می‌شویم، این مایع بدن مادر را برای تولد و زایمان آماده می‌کند.
بهتر است بدانید که همیشه پاره شدن کیسه آب نشانه زایمان نیست. پارگی کیسه جنین می‌تواند دلایل دیگری جز زایمان به‌موقع باشد. در ادامه مطلب به موارد دیگری که علت پارگی کیسه آب جنین هستند اشاره می‌کنیم:
۱- پارگی به دلیل عفونت و جراحی
یکی از دلایل مشخص و شایع پارگی کیسه آب جنین، عفونت است. منظور عفونتی است که توانایی وارد شدن به خون را داشته باشد. این عفونت می‌تواند برای جنین خطر داشته باشد؛ می‌تواند باعث پارگی کیسه آب شود. گاهی عفونت‌های موضعی دستگاه تناسلی می‌تواند سبب پارگی زودرس کیسه آب شود. عفونت‌های تناسلی باعث آزاد شدن مواد التهابی و پاره شدن کیسه آب میشود. تروما (ضربه)، حوادث، جراحی‌ها و زمین خوردن شدید می‌توانند علت پارگی کیسه آب جنین باشند.
۲- ناهنجاری‌های رحمی و بیماری‌های مادر
طول کوتاه دهانه و باز شدن ناگهانی دهانه رحم وناهنجاری‌های آناتومیکی رحم هستند که می‌توانند باعث پارگی کیسه آب جنین شوند. اختلال وضعیت قرار گرفتن جنین در رحم و همچنین بعضی از بیماری‌های مادر مثل دیابت و فشارخون که سبب زیاد شدن مایع آمنیوتیک کیسه میشود، پارگی زودرس کیسه آب را به همراه دارد. به‌طور کلی بهتر است بگوییم هر چیزی که باعث اتساع بیش از حد رحم شود و حجم مایع درون آن را بالا ببرد می‌تواند باعث پارگی زودرس کیسه آب شود. چندقلویی، پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی و جراحی‌های قبلی دهانه رحم در این امر دخیل هستند.
۳- پارگی به دلیل کامل شدن دوره بارداری
با اتمام و کامل شدن دوره نه ماهه‌ی بارداری، کیسه آمنیون خودبه‌خود پاره و فرد وارد مرحله زایمان میشود. این پارگی باعث میشود که پارگی کیسه اب جنین مایع آمنیوتیک نشت آهسته‌ای داشته باشد و به‌صورت قطره‌ای و گاهی با جریان تندی از واژن خارج شود. این نوع پارگی کیسه‌ی آب، پارگی به هنگامی است که باعث کامل شدن بارداری می شود.
علت‌های پارگی کیسه آب به این سه مورد محدود نمی‌شود و می‌توان موارد زیر را از علت‌های این اتفاق در نظر داشته باشیم.
-پارگی کیسه اب جنین
– افرادی که خونریزی واژینال دارند.
– مادرانی که سابقه زایمان زودهنگام دارند.
– مادران باردار متعلق به طبقه اجتماعی و اقتصادی پایین
– مادرانی که سیگار می‌کشند.
علائم پارگی کیسه آب در بارداری
– دستمال تمیزی را به مقداری از مایع ترشح شده آغشته کنید؛ اگر بدبو و زردرنگ است ممکن است ادرار باشد. اگر بی‌رنگ و بو است احتمالاً مایع آمنیوتیک است.
– برای کنترل کردن جریان مایع آمنیوتیک، ماهیچه کف لگنتان را منقبض کنید. اگر انتشار مایع قطع شد، این مایع ادرار است و اگر همچنان ادامه داشت یعنی کیسه آب شما پاره شده است.
– زمان وقوع و رنگ و بوی ترشحتان نیز می‌تواند در تشخیص پارگی کیسه آب به شما کمک کند.
– اگر تب داشتید یا دمای بدنتان بالا بود احتمال این‌که کیسه آبتان پاره شده باشد، بیشتر است.
– پارگی کیسه آب با لکه بینی و مقداری خونریزی همراه است.
– اگر مایع خروجی آمنیوتیک باشد، همراه با خروج مایع جنین در رحم شروع به حرکت می‌کند.
اگر متوجه شدید که ترشح خارج شده از شما مایع آمنیوتیک است وحشت‌زده نشوید. در عوض به پزشکتان زنگ بزنید و شواهدتان را برای او بازگو کنید. پزشک برای تشخیص پارگی کیسه آب از دو روش استفاده می‌کند. یک اسپی کولوم را در واژنتان قرار می‌دهد تا نشت را بررسی کند. همچنین مقداری از آب را برای نمونه‌ی آزمایش عفونت و میکروب جمع می‌کند. یکی دیگر از اقداماتی که باعث تشخیص علت پارگی کیسه آب جنین می شود این است که مایع ترشح شده را درون نیترازین تشخیص ph می‌ریزند. اگر مایع آمنیوتیک باشد، رنگ نیترازین به زرد آبی یا آبی تیره تبدیل میشود.
سخن پایانی
پاره شدن کیسه آب امری طبیعی است که منجر به زایمان میشود. اگر دچار پارگی کیسه آب شدید، دستپاچه نشوید و از همراهانتان کمک بگیرید. از آن‌ها بخواهید سریعاً با بیمارستان تماس بگیرند.